Theo
thông báo của các chiến hữu dân chủ người Việt tại Canada từ cả tháng
trước, một “phái đoàn” Quốc hội Canada gồm có hai người, Nữ Dân biểu
Ève-Mary Thái Thị Lạc, Phát ngôn viên nhân quyền của đảng Bloc Québécois,
và Thông dịch viên Phạm Huy Bách sẽ đến thăm hai nhà đấu tranh tôn
giáo tại Huế là Linh mục Tađêô Nguyễn Văn Lý và Linh mục Phêrô Phan
Văn Lợi. Thành ra hai vị đã chuẩn bị hai món quà kỷ niệm nho nhỏ.
Không ngờ sáng ngày hẹn 12-07-2010, một phái đoàn đông hơn gồm Bà
Dân biểu Thái Thị Lạc, Dân biểu Claude Guimond, chồng sắp cưới của
bà, hai Phụ tá người Canada và Ông Thông dịch viên Phạm Huy Bách,
tất cả 5 vị, đã từ Sài Gòn ra Huế và đến Nhà Hưu dưỡng thuộc Nhà Chung
của Tổng Giáo phận Huế, ở 69 Phan Đình Phùng, lúc 8g30 để gặp hai
Linh mục tại phòng Linh mục Lý đang tạm trú để điều trị bệnh tật (trong
thời hạn một năm theo quyết định của Tòa án tỉnh Hà Nam).
Bà
Dân biểu Thái Thị Lạc, 38 tuổi, là người gốc Việt, dân tộc Chăm. Trường
hợp của Bà tương tự trường hợp của ông Philipp Roesler, 36 tuổi, một
người gốc Việt khác được cử làm Bộ trưởng Y tế Cộng hòa Liên bang
Đức cuối năm 2009. Nghĩa là cả hai đều mồ côi và được một gia đình
ngoại quốc nhận làm con nuôi từ bé, đem về nước cho ăn học thành tài;
họ lớn lên có địa vị cao trong chính giới, trở thành niềm tự hào cho
dân Việt, đồng thời là người ủng hộ cuộc đấu tranh vì dân chủ nhân
quyền của đồng bào tại quê nhà.
Quả
thế, sau khi chụp vài tấm hình lưu niệm, gọi vui là để “bất tử hóa
giây phút lịch sử này” và sau khi phân ngôi chủ khách, Bà Dân biểu
cho biết chuyến đi Việt Nam lần này (kéo dài từ 10 đến 25-07-2010)
có mục đích gặp gỡ một số vị tương nhiệm (Đại biểu Quốc hội Việt Nam)
tại Hà Nội, theo như thỏa thuận với Nhà cầm quyền Cộng sản VN, ngoài
ra cũng để gặp gỡ một số nhà đấu tranh dân chủ hay nhân vật có khuynh
hướng dân chủ ở cả ba miền. Và hai người phái đoàn gặp đầu tiên là
hai Linh mục ở Huế.
Trước hết, Bà Dân biểu và phái đoàn hỏi thăm về tình trạng sức khỏe
và an ninh của hai Linh mục. Cha Lý cho biết là mình vẫn tiếp tục
điều trị bệnh bại liệt tay phải, chân phải và đang điều trị một điểm
tụ huyết trên bán cầu não trái và một túi nang ở bán cầu não phải
sau gáy. Theo lời Bà Đại sứ Canada Deanna Horton tại Việt Nam đã hứa
trong cuộc gặp gỡ trên điện thoại hôm 30-03-2010, cha Lý hy vọng trong
tháng 7 này, nếu không có gì trở ngại, một toán y bác sĩ người Canada
sẽ qua Việt Nam để thăm khám và điều trị cho cha. Về tình trạng an
ninh bản thân thì Linh mục Lý vẫn ở trong dạng quản chế tại phường
Vĩnh Ninh, thành phố Huế (khu vực trong đó có Tòa Tổng Giám mục và
Nhà Hưu dưỡng Tổng Giáo phận Huế). Linh mục Phan Văn Lợi cho biết
về tình trạng an ninh của mình là vẫn bị quản chế tại gia bằng khẩu
lệnh, nghĩa là hầu như luôn có công an đóng chốt canh giữ gần nhà
và bám theo khi ra khỏi nhà; ngoài ra còn bị ngăn cấm đi phục vụ (dâng
lễ, dạy học, giảng tĩnh tâm…) tại các dòng tu, những việc mà Linh
mục vẫn làm từ trước năm 2001.
Tiếp đến Bà Dân biểu hỏi về hoạt động của Khối 8406 mà hai Linh mục
là những người đồng sáng lập. Linh mục Lý cho biết là Khối vẫn tiếp
tục sinh hoạt, phát triển trong và ngoài nước với số thành viên ngày
càng gia tăng và số văn phòng hải ngoại ngày càng thành lập nhiều
chỗ, ngay tại Canada cũng có. Ngoài ra Khối vẫn tiếp tục thực hiện
“Tiến trình dân chủ hóa 4 giai đoạn và 8 bước của mình” (công bố ngày
22-08-2006), mà nay đang tiến hành, củng cố giai đoạn một (Thực hiện
quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí) và đang xúc tiến giai đoạn hai
(Phục hoạt, thành lập, phát triển các Chính đảng dân chủ phi Cộng
sản).
Nghe nói đến báo chí, bà Dân biểu hỏi về tình hình tờ Tự do Ngôn luận.
Sau khi biếu mọi thành viên phái đoàn các số TDNL mới nhất (100, 101,
102), kèm thêm vài tập trong Tủ sách Khối 8406 và vài CD tài liệu
lịch sử về Giáo hội Công giáo VN, về CSVN, về CS quốc tế do Khối 8406
sưu tập và phát hành khắp cả nước, hai Linh mục cho biết hiện nay
tổng số phát hành (kiểm soát được) của tờ báo do chính các thành viên
Khối và thân hữu dân chủ trong nước, gồm cả một số viên chức nhà nước
thực hiện, giao động từ 40 đến 60 ngàn số mỗi kỳ, chưa kể số lượng
được đồng bào in ra và sao chụp thêm từ bản điện tử lưu hành trên
mạng.
Ông Dân biểu Claude Guimond hỏi tiếp: “Mới đây chúng tôi có đọc được
Thư Hiệp thông của nhóm Linh mục Nguyễn Kim Điền với Giáo xứ Cồn Dầu,
Đà Nẵng. Xin vui lòng trình bày toàn bộ sự việc”. Cha Phan Văn Lợi
trả lời: Tại Việt Nam chúng tôi có một nhóm Linh mục sống theo tinh
thần của Đức Cố Tổng Giám mục Philipphê Nguyễn Kim Điền (cha Lý lúc
ấy mời mọi người nhìn lên chân dung của Ngài trên vách tường) là vị
mục tử đã bị Cộng sản đầu độc chết năm 1988 vì đã can đảm lên tiếng
bênh vực cho sự thật và lẽ phải, cho tự do tôn giáo và dân chủ nhân
quyền. Nhóm chúng tôi lấy tên Ngài và mới đây đã lên tiếng lần hai
về vụ Cộng sản tước đoạt đất đai và hành hạ giáo dân (thậm chí đến
chết) tại giáo xứ Cồn Dầu, Giáo phận Đà Nẵng. Quý vị biết rằng tại
Việt Nam, người dân chỉ có quyền sử dụng chứ không có quyền sở hữu
đất đai. Quyền sở hữu này nằm trong tay nhà nước và đảng Cộng sản
(mà họ gọi cho nhẹ là “quyền quản lý”). Đây là một trong những nguyên
tắc cai trị của Cộng sản, nó đẻ ra cơ chế xin-cho và gây ra biết bao
điêu đứng cho cuộc sống người dân và sinh hoạt của các tập thể. Vụ
việc ở Cồn Dầu cũng như tại tòa Khâm sứ, giáo xứ Thái Hà và giáo xứ
Đồng Chiêm ở Hà Nội, giáo xứ Tam Tòa ở Quảng Bình, giáo xứ Loan Lý
ở Huế, dòng Thánh Phaolô tại ở Vĩnh Long và hàng vạn vụ việc liên
quan đến đất đai khắp cả Việt Nam không phải là vấn đề dân sự và hình
sự (tranh chấp đất đai giữa cá nhân hay tập thể với người của chính
quyền) mà là vấn đề chính trị, nghĩa là đảng Cộng sản tự coi mình
là sở hữu chủ mọi tài nguyên thiên nhiên, nhất là đất đai, tại Việt
Nam và khi cần thì tước đoạt ruộng vườn, cơ sở của các cá nhân hoặc
tập thể, nhất là tập thể tôn giáo, để chia cho nhau trong đám đảng
viên cán bộ hoặc để bán hay cho ngoại nhân thuê mướn lâu dài. Tất
cả chỉ nhằm bảo vệ quyền lực và duy trì ách thống trị của đảng trên
dân Việt.
Bà Dân biểu hỏi tiếp: “Vậy nhân cơ hội này, Quý vị có đề nghị gì mà
chúng tôi có thể trình bày trước Nhà cầm quyền Việt Nam không?”. Linh
mục Lý cất tiếng: “Chúng tôi yêu cầu hai điều. Một là nếu chưa thể
để cho người dân, nhất là các nhà đối kháng dân chủ công khai ra những
tờ báo độc lập và các tài liệu dân chủ nhân quyền, thì ít nhất Nhà
cầm quyền, cụ thể là Công an, không được bắt bớ, sách nhiễu, hăm dọa
những người dân đọc các tờ báo và tài liệu dân chủ đang được phổ biến
của Khối 8406 và của các cá nhân, tổ chức dân chủ khác. So với thời
Các Mác trong chế độ tư bản Anh ở Luân Đôn cách đây gần hai thế kỷ,
so với thời nhóm Nguyễn Ái Quốc, cụ Huỳnh Thúc Kháng, cụ Nguyễn Thế
Truyền trong chế độ Thực dân Pháp cách đây một thế kỷ, so với thời
các báo cánh tả trong chế độ Việt Nam Cộng Hòa trước năm 1975, thì
tự do ngôn luận trong xã hội Cộng sản Việt Nam còn thua rất xa, thậm
chí chẳng có gì đáng kể. Nhà nước khống chế, kiểm soát mọi sinh hoạt
báo chí, dù là báo viết, báo nói, báo hình hay báo điện tử…. Điều
yêu cầu thứ hai là nếu nhà cầm quyền CSVN có đưa ra những chương trình
phát triển kinh tế, quy hoạch đô thị, xây dựng khu chế xuất, thiếp
lập khu sinh thái… thì hãy làm vì lợi ích của người dân, thỏa thuận
với họ về chuyện lấy đất đai, bồi hoàn cho họ cách công bằng và tái
định cư họ sao cho an cư lạc nghiệp. Yêu cầu nhà cầm quyền chấm dứt
mọi kiểu di dời bằng cưỡng bách, bằng bạo lực, bằng dùi cui, bằng
nhà tù…. Và quan trọng nhất, triệt để nhất, là phải trả lại quyền
sở hữu đất đai cho người dân. Có như thế thì mới bớt bất công trong
xã hội và tăng phát triển trong đất nước”
Dân biểu Claude Guimond tiếp lời: “Tôi trước đây cũng từng hoạt động
trong vấn đề đất đai tại Canada. Tôi đã từng tham gia vào việc bảo
vệ quyền tư hữu đất đai cho một số cư dân bản địa (ct: gốc da đỏ)
bị nhiều tay tư bản, tài phiệt tranh giành chiếm đoạt. Nhưng ở nước
tôi, chỉ có sự tranh chấp quyền lợi giữa hai nhóm người như thế, chứ
không có chuyện Nhà cầm quyền dựa vào cái nguyên tắc lạ lùng như tại
Việt Nam để cho cán bộ đảng viên tha hồ cướp đất của người dân đâu!”
Bà dân biểu hỏi: “Chúng tôi sắp ra Hà Nội. Hai cha muốn chúng tôi
gặp những nhà dân chủ nào ngoài đó?”. Linh mục Lý đã giới thiệu Bác
sĩ Phạm Hồng Sơn, Nữ Luật sư Lê Thị Công Nhân và một số thành viên
tiêu biểu khác của Khối 8406 cũng như các linh mục Dòng Chúa Cứu Thế
Thái Hà (nhưng rất tiếc sau đó phái đoàn đã không thể gặp được ai
cả), “Ngoài các nhà đối kháng đó ra, chúng tôi có nên gặp thêm ai
nữa mà có tinh thần dân chủ không?”, “Chúng tôi thiết nghĩ phái đoàn
có thể gặp Tiến sĩ Nguyễn Quang A. Ông này chưa phải là nhà đấu tranh
dân chủ nhưng là một nhà trí thức có khuynh hướng muốn dân chủ hóa
đất nước. Ông từng có nhiều lời nói, bài viết và hành động chứng tỏ
sự mong muốn độc lập của giới trí thức Việt Nam, sự thao thức về các
vấn đề gây bức xúc trong đất nước và xã hội do cơ chế độc tài đảng
trị hiện giờ”, “Trong giới đại biểu Quốc hội Việt Nam, có vị nào là
nhà dân chủ không?”, “Đại biểu Quốc hội Việt Nam thì đại đa số là
đảng viên Cộng sản, số còn lại thì cũng do đảng chọn, nên hiện giờ
chưa thể là nhà dân chủ được. Nhưng có vài Đại biểu nay đã dám nói
thẳng với đảng và có khuynh hướng cổ vũ đa đảng đa nguyên, như ông
Dương Trung Quốc chẳng hạn”, “Vâng, chúng tôi sẽ tìm cách gặp những
người mà hai cha vừa giới thiệu đó. Dĩ nhiên chắc không phải là dễ
dàng”.
Linh
mục Lý đề xuất tiếp: “Vào lại Sài Gòn, Quý phái đoàn nên gặp cho được
Hòa thượng Thích Quảng Độ, vị lãnh đạo của Giáo hội Phật giáo Việt
Nam Thống nhất. Ngài đang bị quản chế tại Thanh Minh thiền viện, Giáo
hội của ngài chưa được nhà cầm quyền CS thừa nhận và đang gặp nhiều
khó khăn trong sinh hoạt”. Linh mục Lợi thêm vào: “Đó là một Giáo
hội bị đặt ra ngoài vòng pháp luật”. Lm Lý còn giải thích rõ hơn vì
sao Phật giáo VN hiện có 2 Giáo hội. “Ngoài ra, cha Lý tiếp, Quý vị
nên gặp kỹ sư Đỗ Nam Hải, thành viên Ban Điều hành Khối 8406 của chúng
tôi. Và nếu cần, thì kỹ sư Hải sẽ giới thiệu thêm vài nhà đấu tranh
dân chủ khác tại Sài Gòn….”
Cuộc gặp gỡ chấm dứt lúc 11g45 cùng ngày, trong những cái bắt tay
nồng ấm thân mật. Hai linh mục nói với Bà Thái Thị Lạc và các bạn
đồng hành: “Bà là niềm hãnh diện của dân tộc Việt Nam và toàn thể
Quý vị là sự nâng đỡ hỗ trợ cho phong trào dân chủ Việt Nam chúng
tôi. Xin hết lòng cảm ơn Quý vị”. Phái đoàn rất phấn khởi khi rời
Nhà Chung Huế. Dù cuộc gặp kéo dài khá lâu, nhưng không thấy ai thoáng
mệt nhọc. Hai Linh mục vui vẻ đứng đưa tiễn và cầu nguyện cho Phái
đoàn các Dân biểu này có những ngày an bình tại Việt Nam, hoàn thành
tốt công việc và… an toàn trở về miền đất Canada xa xôi lạnh giá.
Nhóm Phóng viên FNA Khối 8406 tường trình từ Huế ngày
25-07-2010
