Boris
Pasternak (1890-1960), Arthur Koestler (1905-1983), Milovan Djilas
(1911-1995), Virgil Gheorghiu (1916-1992) Alexandre Soljenitsyne (1918-2008)…
là những văn sĩ lừng danh thế giới với những tác phẩm sắc bén và mạnh
mẽ, có cuốn đoạt giải Nobel. Boris Pasternak với cuốn “Bác sĩ Zhivago”,
Arthur Koestler với cuốn “Bóng tối giữa trưa”, Milovan Djilas với
cuốn “Giai cấp mới”, Virgil Gheorghiu với cuốn “Giờ thứ 25” và cuốn
“Đức Mẹ chỉ bảo đàng lành”, Alexandre Soljenitsyne với cuốn “Quần
đảo tù ngục”… Ngoại trừ cuốn “Giờ thứ 25” lên án chủ nghĩa Phát-xít
Đức, các cuốn còn lại đều lên án chủ nghĩa và chế độ Cộng sản, bênh
vực các nạn nhân của chế độ khốn nạn chưa từng có trong lịch sử này.
Chính vì thế họ đã được nhân loại tôn phong như những chứng nhân và
người tố cáo thời đại, trở thành khuôn mặt tiêu biểu của giới văn
sĩ thế kỷ XX…
Nhà văn Ngô Minh, trong bài tham luận gởi Đại hội Hội Nhà văn Việt
Nam lần thứ 8 (Đã đi với nhân dân thì thơ không thể khác) cũng viết:
“Có thể khẳng định rằng, lịch sử các tác phẩm nổi tiếng của văn chương
Việt Nam trước năm 1945 đều là lịch sử sự đồng hành của Nhà văn với
người dân cùng khổ. Cổ điển có “Truyện Kiều” của Nguyễn Du, “Chinh
phụ ngâm” của Đặng Trần Côn, thơ Nguyễn Khuyến, Tú Xương, “Lục Vân
Tiên” của Nguyễn Đình Chiểu v.v... Hiện đại trước Cách mạng có “Chí
Phèo”, “Sống mòn” của Nam Cao, “Bỉ Vỏ” của Nguyên Hồng, “Tắt đèn”
của Ngô Tất Tố, “Giông tố”, “Số đỏ”, “Làm đĩ” của Vũ Trọng Phụng,
“Vang bóng một thời” của Nguyễn Tuân, truyện ngắn Thạch Lam, Kim Lân…”
Việt Nam dưới chế độ xã hội chủ nghĩa cũng có những nhà văn. 923 người
trong họ là thành viên của Hội Nhà văn Việt Nam và vừa họp Đại hội
lần thứ 8 tại Hà Nội (như nêu trên) từ hôm 4 đến 6-08 mới rồi. Đây
là một sự kiện quan trọng, được đồng bào Việt Nam từ trong ra tới
ngoài nước theo dõi. Ta thử xem có gì đáng để ý.
Trước hết, Đại hội nhóm họp tại hội trường Học viện Chính trị và Hành
chính quốc gia Hồ Chí Minh (tức là trường Đảng). Khai mạc Đại hội,
ông Phùng Hữu Phú, Phó thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương (tức
người của Đảng) đã phát biểu chỉ đạo. Theo ông Phú thì Đại hội Nhà
văn lần thứ 8 được lãnh đạo Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm, đặc
biệt qua việc có một Ban chỉ đạo Đại hội được thành lập! Tới dự buổi
khai mạc này còn có ông Trương Tấn Sang, ủy viên Bộ Chính trị, thường
trực Ban Bí thư (lại Đảng ở cấp tối thượng). Ông Sang đánh giá đây
là sự kiện chính trị quan trọng của các nhà văn Việt Nam (mà 624/923
là đảng viên), và ông đặt niềm tin vào họ trong “sứ mệnh vì sự cường
thịnh của đất nước và vì phẩm giá con người”. Nhà thơ Hữu Thỉnh, chủ
tịch Hội Nhà văn khóa 7 đã thay mặt Hội nhận bức trướng Ban Bí thư
tặng gồm 8 chữ vàng “Ðoàn kết - Dân chủ - Xây dựng - Sáng tạo” như
khẩu hiệu của Đại hội từ tay ông Sang. Rõ ràng bóng ma đảng Cộng sản
ngay từ đầu đã phủ lên Đại hội!
Tiếp đến, ngồi trên ghế chủ tịch đoàn trước hết có ông Hữu Thỉnh,
một người nổi tiếng nhờ “tình yêu đắm đuối nhất nước dành cho Bác
và Đảng”, nhờ lời tuyên bố trong Đại hội các nhà văn công an trước
đó rằng nếu không đưa từ “chính trị” vào cương lĩnh Hội (Hội Nhà văn
là một hội chính trị nghề nghiệp) thì sẽ xin ra khỏi Hội, và nhất
là nhờ tài đạo thơ, lấy cả ý lẫn từ một bài thơ Đức (được dịch ở Sài
Gòn trước năm 1975) để làm thành thi phẩm “Hỏi”, bị tờ Vietnamnet
và nhà phê bình Đặng Tiến tố cáo. Hai bên ông ta là hai nhà văn công
an (mang sắc phục đàng hoàng) mà một là trung tướng Hữu Ước. Ông này
cũng nổi tiếng không kém, trước hết như tay chuyên bịa đặt vu khống
các nhà dân chủ trên tờ An ninh Thế giới của ông (bị họ vạch mặt tố
cáo nhiều lần), thứ đến như kẻ tự nhận đa tài nhưng lại bị nhà văn
Trần Mạnh Hảo gọi là nhạc sĩ mù nhạc, họa sĩ mù màu, nhà văn ít chữ…,
và trong chính Đại hội thì bị hầu hết các nhà văn đánh giá là điều
hành Đại hội rất xách mé, côn đồ và trịch thượng.
Chính vì thế mà theo tin tức của báo chí, đặc biệt của chính các nhà
văn truyền ra bên ngoài trong và sau Đại hội, những nhà văn nào lên
đọc tham luận kiểu xã luận báo Nhân Dân thì được chủ tịch đoàn mở
micro nghe hết cỡ. Còn những nhà văn nói về thân phận con người, số
phận nhân dân, thảm trạng đất nước thì micro bỗng trở nên nhỏ không
nghe được. Tham luận của Giáo sư Phong Lê có nhắc đến Hoàng Sa, Trường
Sa, đến nguy cơ mất nước thì micro bị nhiễu, rè như kẻ khản đặc tiếng,
nghe câu được câu chăng… Nhà thơ Bùi Minh Quốc, sau nhiều lần xin
phát biểu mà không được (có lẽ vì bài tham luận phổ biến trước đó:
“Tổ quốc và Tự do”), cuối cùng khi được lên nói, có nhắc đến Trường
Sa, Hoàng Sa và tinh thần yêu nước, thì bị đuổi xuống bằng nhiều tràng
vỗ tay đểu. Phát biểu của nhà văn bỏ đảng Phạm Đình Trọng thì bị micro
đểu làm méo hết giọng.
Đau
nhất có lẽ là nhà văn Trần Mạnh Hảo, một tín đồ Công giáo đồng thời
là thành viên Khối 8406 (số đăng ký 42). Trước đó khoảng một tuần,
trên mạng đã thấy lưu hành bài tham luận của ông nhan đề “Chỉ có sự
thật mới giải phóng con người, giải phóng văn học và đất nước”. Đây
là một bài gây chấn động cả trong lẫn ngoài nước vì thẳng thắn và
mạnh mẽ, dám vạch trần những gian dối đủ mặt của chế độ Cộng sản qua
ba loại sự thật đang bị chà đạp. Ông cho biết (qua bài trả lời phỏng
vấn của BBC 09-08-2010): “Tôi có viết bài tham luận rất dài, đã
nộp lên ban lãnh đạo Hội nhưng họ không cho đọc. Vậy nên hôm 05-08
tôi chỉ xin lên phát biểu mấy câu. Họ cũng không cho lên, nên mấy
người bạn ở bên cạnh mới giành lấy chiếc micro đưa cho tôi. Tôi vừa
nói được mấy chữ 'Kính thưa' thì micro tắt tiếng. Thế là tôi phải
bước lên trên chỗ bục chủ tọa để dùng micro trên đó. Mới nói được
như thế này: "Kính thưa quý vị, hình như tôi đã đi nhầm địa chỉ.
Tôi cứ tưởng đây là Đại hội Nhà văn, nhưng hình như lại là Đại hội
chính trị, tranh giành quyền lực. Tại sao mà chúng ta lại để không
khí trở nên căng thẳng và thiếu văn hóa đến như vậy? Tôi thấy các
vị đã đánh tráo khái niệm." Nói đến đó thì micro tắt tiếng. Tôi
không biết nên vẫn tiếp tục nói thêm một lúc. Sau đó thì ông Hữu Thỉnh
và ông Hữu Ước trên đoàn chủ tịch có giải thích là lý do kỹ thuật,
ông Thỉnh cũng xin lỗi tôi ở trong Đại hội. Thế nhưng khi tôi bước
xuống thì âm thanh trở lại bình thường”.
Chưa hết! Đến lúc bầu Ban chấp hành mới thì lại thấy thêm không khí
“quần ngư tranh thực” rất vô văn hóa của Đại hội này. Nhà thơ Hữu
Thỉnh, sau hơn 10 năm làm chủ tịch với thành tích quan trọng nhất
là duy trì sự kiểm soát và khống chế của Đảng CS trên trái tim và
đầu óc của các nhà văn, nay lại trúng cử chủ tịch lần thứ ba, tham
quyền cố vị thêm 5 năm nữa. Về việc ông Thỉnh trúng cử với số phiếu
cao nhất trong Ban chấp hành 15 người này, nhà văn Trần Mạnh Hảo nhận
định (trong cuộc chat với Đàn Chim Việt): “Tín nhiệm nên mới đa
số phiếu. Nhưng có Nhà văn bảo: bố ai biết ma ăn cỗ ở chỗ nào. Đám
kiểm phiếu là người của ông Thỉnh… Cứ để ý mà xem, sau lần kiểm phiếu
toàn thắng, mấy Nhà văn kiểm phiếu đều có thưởng, được ông Thỉnh cho
đi thăm nước ngoài, gọi là thưởng cho tinh thần kiểm phiếu hết sức
bí mật, hết sức trung thực của các đồng chí. Các đồng chí kiểm phiếu
tuyệt, tuyệt vời, trên cả tuyệt vời, tốt tốt tốt”. Rồi theo tin
từ trang web Talawas.org mấy hôm trước, khi Đại hội chưa bầu thì ông
Trương Tấn Sang đã ký xong cho ông Hữu Thỉnh giấy bổ nhiệm làm Chủ
tịch Hội Nhà văn VN từ tuần trước rồi. Quả không khác chi các trò
hề bỏ phiếu Quốc hội kiểu “đảng cử (trước) dân bầu (sau)” tại Việt
Nam suốt mấy chục năm qua. Một chi tiết khôi hài khác là có đến 357
người được và tự đề cử vào Ban Chấp hành. Vị trí này chắc là béo bở
lắm, vì từ năm 2005-2010, Hội Nhà văn đã được Nhà nước cấp 86,6 tỷ
đồng, trong đó có chỉ có 14,7 tỷ tài trợ sáng tác, hơn 5 tỷ tài trợ
tác phẩm chất lượng cao cho 235 Nhà văn, hơn 4,2 tỷ tài trợ công bố
tác phẩm cho 802 lượt.
Rõ ràng Đại hội với khẩu hiệu om sòm “Ðoàn kết - Dân chủ - Xây dựng
- Sáng tạo” chỉ là một màn kịch kệch cỡm khôi hài, càng khôi hài vì
nhân sự lại là những con người lẽ ra phải có văn hóa, lịch lãm (chỉ
trừ một thiểu số).
Tất cả chúng ta đều biết: xét như quyền lực độc tài và toàn trị, các
đảng Cộng sản từ Đông sang Tây, từ trước tới giờ, đều thành lập Hội
Nhà văn để kiểm soát thành phần ưu tú, tiếng nói dẫn dắt này của xã
hội. Hội Nhà văn Việt Nam đã được Hồ Chí Minh thành lập vào năm 1957,
tách ra từ Hội Văn học và Nghệ thuật. Đảng lập ra Hội, thì hội viên
phải viết theo đúng định hướng và chỉ thị của Đảng. Điều này được
xác định rõ ràng trong Điều lệ của Hội (đoạn 3): “Hội Nhà văn
Việt Nam đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng CSVN; Hội hoạt động theo đường
lối văn hoá văn nghệ của Đảng; chịu sự quản lý của Nhà nước và tuân
thủ theo quy định của pháp luật Nhà nước CHXHCNVN”. Không những
thành lập, đảng còn cấp kinh phí hoạt động như thấy trên. “Ai trả
tiền, nấy điều khiển”. Nhận tiền của ai thì phải làm cho họ, phục
vụ mục đích của họ. Ý thức mối nguy đó, 28 nhà văn đã cùng ký tên
kiến nghị đại hội dứt khoát rời bỏ cơ chế bao cấp, chuyển từ hội xin
tiền nhà nước thành hội tự nuôi tự quản. Với tiếng nói ít ỏi như thế,
dĩ nhiên việc này sẽ thất bại.
Chính vì thế mà trong hơn 50 năm dưới chế độ CS, chẳng có tác phẩm
nào lớn được xuất hiện, ngoại trừ những tác phẩm mang tính phê phán,
đối kháng, trình bày thảm trạng con người và đất nước dưới sự cai
trị của đảng. Nhiều nhà văn tiếp tục bán rẻ lương tâm, bẻ cong ngòi
bút, tự nguyện trở thành nô bộc. Tiêu biểu như Tố Hữu, Xuân Diệu,
Nguyễn Đình Thi, Hữu Thỉnh, Hữu Ước, Vũ Hạnh… Các Đại hội Hội Nhà
văn vẫn mãi là những hài kịch. Tuy nhiên đó cũng chính là bi kịch,
vì nhà văn không còn (được) đóng vai trò tiếng nói của nhân dân, ngọn
đuốc của quần chúng, phản ảnh trung thực của xã hội và lương tâm của
thời đại. May mà còn có những nhà văn nhà thơ giữ được khí phách và
tiết tháo như Trần Mạnh Hảo, Bùi Minh Quốc, Võ Thị Hảo… nhất là 6
nhà văn (ngoài Hội) vừa được Tổ chức Theo dõi Nhân quyền tặng giải
Hellman-Hammett.
Ban
Biên Tập (số 105, ngày 15-08-2010)
-Nhấn
vào Link này để "download" (save as) Bán nguyệt
san TDNL ở dạng (format): .pdf, sẽ chậm (xin kiên
nhẫn!), nếu bạn không sử dụng đường dây cao tốc Internet DSL, nhưng
toàn bộ mỗi số báo 32 trang sẽ giữ dạng nguyên thủy, như là 1
file duy nhất: http://www.tdngonluan.com/pdf/TuDoNgonLuan_So105_15August2010.pdf
....................................................................................................
